Nó là con gà mù, chính xác hơn là một con gà chọi mù với đầy những thương tích trên mình – những vết thương đã thành sẹo mà nó phải đổi từ bao trận đấu trước đó để giành chiến thắng về cho cậu chủ. Sau những trận chiến như thế, dù có đau đớn bao nhiêu nó cũng chịu được, cũng cảm thấy sung sướng và lại được cậu chủ xoa bóp nhiều loại thuốc chữa lành nhanh chóng…
Nhưng lần này khác. Người chiến thắng vẫn là nó – một vị dũng tướng dày dạn kinh nghiệm và thành tích, nhưng nó không vui, không tỏ ra hể hả như mọi lần. Nó khóc… Con mắt trái đỏ dần lên và bắt đầu ươn ướt, rỉ xuống vái cổ ngùn ngụt một màu đỏ. Trong trận đánh cuối cùng ấy, để một lần nữa mang về chiến thắng – nó đã phải trả một cái giá quá đắt!

Nó nhớ như in cái ngày hôm ấy, một buổi sáng ẩm ướt sau cơn mưa đêm rả rich. Cậu chủ dậy sớm lắm, ôm nó trong vòng tay, vừa xoa bóp các cơ bắp, vừa thầm thì với nó những lời dặn dò tâm huyết…
Khi ông mặt trời trở dậy thì ngoài sân đình, tiếng trống nổi lên rầm rộ. Nó bước vào cuộc thi với một sự bình tĩnh và tự tin đến tuyệt đối của một con gà chiến thực thụ và lành nghề; đưa mắt nhìn quanh dò xét đối thủ của mình… Tên này nhỏ con và thấp hơn nó, cổ dựng thẳng, đuôi tôm xòe ra chĩa xuống đất, trông có vẻ thông minh. Một tên điển trai, chắc mới chân ướt chân ráo vào nghề – nó nghĩ thầm – nhưng dù sao vẫn không thể chủ quan khinh địch được. Ánh mắt hắn có vẻ cũng rất tự tin và khát khao chiến thắng để khẳng định mình…
Trận đấu bắt đầu.
Cả hai cùng quay quanh nhau, đầu thì rướn dài ra, chân co lại chuẩn bị tung đòn. Nó chủ động để cho đối thủ của mình ra đòn trước nhằm thăm dò trình độ nên chỉ tìm cách tránh những cú đá dội tới. Nó hết lượn sang bên trái, rồi bên phải, có khi nâng hẳn người lên không trung, nhảy qua đâud đối phương như chế giễu. Thế rồi nó bất ngờ phản công. Những thế đánh hiểm hóc bắt đầu được tung ra dưới đôi chân đã hạ không biết bao nhiêu tên địch thủ xông xáo và ngang ngược.
Roạt… Rất nhanh, nó nhìn sang cánh trái. Một vết thương, tuy không nặng nhưng bắt đầu rỉ máu. Nó nhìn đối thủ đầy tức tối rồi nhanh như cắt, dung cái mỏ sắc nhọn của mình mổ vào đối phương một cú mạnh như trời giáng, phối hợp với đôi chân đá lên.
Con gà kia trúng đòn, rách mất một mảng da, loạng choạng đập cáng để giữ thế thủ. Nó bắt đầu chơi trò mèo vờn chuột với tên này. Càng trúng đòn, hắn càng điên tiết, liều mình xông tới… Và trong một giây sơ hở, nó đã để cho đối thủ của mình đánh trúng đầu. Thật không may, cái cựa dài và nhọn của đối phương chọc sâu vào mắt nó – con mắt bên phải. Nó khựng người lại, thấy đau điếng và trời đất như quay cuồng, tối xầm lại trong khoảnh khắc kinh hoàng ấy. 
Con mắt bắt đầu rỉ máu… Một nỗi đau đớn và hổ thẹn dâng lên đến tột cùng, cháy thành than thiêu đốt gan ruột nó. Đây là lần đầu tiên, lần đầu tiên trong cuộc đời nóphải hứng chịu một cú đòn hiểm như thế… Rồi lấy hết sức bình sinh, nó phóng thẳng vào đối phương, tung ra hết những thế đánh cực mạnh vàcực hiểm mà nó đã có vàt ích lũy được trong cuộc đời gà chiến của mình…
Sau gần chục cú đánh chính xác và liên hồi, tên địch thủ nọ gục hẳn, nằm bất động như một cái xác… Mọi người hò reo vang dậy. Những đám long đen lông trắng bay ra tứ phía… Nó đứng lặng nhìn phút giây vinh quang, vẻ mặt mãn nguyện của cậu chủ khi lên nhận giải, rồi cũng gục xuống vì thấm mệt…
Tỉnh dậy, nó thấy mình nằm trong căn nhà que nthuộc, cảnh vật đều mờ mờ, ảo ảo như có một lớp sương mù giăng ngang. Con mắt phải, con mắt phải của nó chỉ trông thấy toàn bóng đen – một màu đen ảm đạm và lạnh lùng đến kinh hoàng. Nó đã mù. Nó biết con mắt ấy đã mù và vĩnh viễn không còn nhìn thấy được nữa. Con mắt bên trái thì bị thương, cũng khá nặng và chỉ trông thấy mờ mờ… Chao ôi, một cái giá quá đắt mà nó phải trả cho khoảnh khắc sơ hở ấy của mình. Đau đớn thay!
Nó đã thắng. Phai! Người chiến thắng chính là nó. Nó đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình – nhiệm vụ của một con gà chiến. Nhưng giờ đây nằm bệt một góc, nó lại thấy mình là kẻ bại trận thảm hại, đau đớn ê chề…
*
Bây giờ thì nó đã trở thành một con gà mù thực sự rồi. Ở chỗ vết thương, thịt đùn lên che khuất hẳn con mắt phải của nó… Nó đang đứng lặng nhìn lũ gà choai choai đang chòng ghẹo cô mái mơ ở cuối vườn bằng con mắt trái mờ ảo, lòng rượi buồn, trầm ngâm hoài vọng về một miền quá khứ xa xăm, một dĩ vãng hào hung còn vang bóng, tưởng chừng như mới hôm qua… Quá khứ càng đẹp, càng vẻ vang bao nhiêu thì thực tại càng đau đớn bấy nhiêu… Cậu chủ đã có một đứa mới – một tên cũng khá giỏi võ, chỉ có điều hơ kiêu ngạo. Nó tìm thấy một chúy tính cách và bóng dáng thời trai trẻ của mình trong anh chàng mới đến kia; rồi hình dung một ngày gã này cũng sẽ như nó – là một kẻ chiến bại sau những chiến thắng… Có sự vinh quang, có niềm hạnh phúc nào là mãi mãi được đâu. Có thành tích nào mà không phải đổ nước mắt, có khi phải trả bằng máu và tính mạng của mình cơ chứ…
*
Đêm hôm ấy, nó không ngủ, lầm lũi đi dạo quanh một vòng cho thanh thản. Trăng lên cao lắm, tít trên đầu nó như một cái khuy áo diệu kỳ đang cười với nó. Đêm về khuya, thật trong và thật tĩnh…
Chợt nó thấy một bóng đen dìa lao về phía nhà lũ trống choai vàchị mái mơ… Một con rắnkhá to, to bằng cái cổ dài của nó đang trườn khẽ khàng trong đêm không tiếng động. Nó vội băng mình đuổi theo…
Lũ gà đang ngon giấc, nghe tiếng động chợt tỉnh, trông thấy con rắn thì kêu ầm lên, chạy tán loạn… May quá, nó vừa kịp nhảy lên mình con rắn, giữ nó lại, chỉ trong tích tắc nữa là cắn vào cổ chị mái mơ. Con rắn quay đầu lao về phía nó. Nó vội tung người lên, tránh được cú đớp tử thần của con rắn độc. Trong bóng đêm - dưới ánh trăn trải bạc lênh láng, một trận chiến thầm lặng bắt đầu…
Cuối cùng thì con rắn cũng phải bỏ mạng, mang trên mình những vết thương loang lổ, rách nát. Chị mái mơ và lũ trống choai vây quanh nó… Nó đã không tránh được một cú đòn của con rắn. Trên bắp chân đỏ rực của nó còn in rõ hai vết răng khá sâu đang bầm tím lại..
Nó sẽ chết. Phải, nó biết mình sẽ chết, nhưng chết trong chiến thắng. Nó không hối tiếc. Một con gà mù, nó tưởng mình đã trở thành vô dụng, là đồ bỏ đi… Nhưng không, nó vẫn đánh và vẫn là người chiến thắng. Đến tận giây phút này đây – giây phút cuối cùng của cuộc đời mình, nó vẫn tự hào thấy mình là một con gà chiến chưa hề chịu khuất phục trước một địch thủ nào.
Nó đưa con mắt mờ đục hớng về phía phòng cậu chủ. Cánh cửa sổ im lìm khép. Hẳn cậu chủ đang say sưa với giấc mơ của mình, với những chiến thắng, về những giây phút vinh quang mà mình đã có và sẽ có với con gà mới kia… Mắt nó rơm rớm…
Nó ngước lên những vì sao nhấp nháy như những con đom đóm bị thương dính trên nền trời đêm, thầm thì nói lời vĩnh biệt…